Chorwackie smaki

Kuchnia chorwacka to mieszanka kuchni śródziemnomorskiej (wybrzeże kraju w nadmorskiej części), kuchni środkowoeuropejskiej (centralne i północne regiony Chorwacji) i kuchni tureckiej (północno-wschodnie regiony kraju). Są też potrawy spotykane tylko w Chorwacji lub rozpowszechnione tylko w konkretnym jej regionie.

Potrawy przyrządzane są z takich składników jak dobrze wysmażone lub grillowane mięsa, smażone ryby, owoce morza. Kuchnia opiera się także na serach, daniach warzywnych, oliwkach, surówkach i owocach.

Potrawy podawane w Istrii i Dalmacji maja wyraźny charakter śródziemnomorski. Regiony te słyną z suszonych i wędzonych szynek - prsutu, podawanych z oliwkami, nadziewanymi kozim serem.

Na wybrzeżu bez trudu dostaniemy potrawy z wielu gatunków ryb
i owoców morza

Trunki od Ante z wyspy Prvić.

W całej Chorwacji wytwarzane są tradycyjnymi metodami wyśmienite nalewki, napitki i mocniejsze trunki. W tym fachu króluje – w dosłownym tego słowa znaczeniu – wyspiarz Ante z Prvić Luka. Jego wyroby są znane nie tylko tutaj, lecz także cenione w dalszych zakątkach. Uznanie zdobyły szczególnie wśród żeglarzy licznie odwiedzających Prvić. U Ante można kupić wino, rakije, prośek, wisniówkę, trawaricę i wiele innych. Doskonale nadają się na prezent
z podróży. Aromaty pozwolą zasmakować Chorwacji lub w zimowe wieczory przenieść się w tamtejszy klimat i powspominać wakacyjne przygody.

Jagnięcina (janjetina) spod Peki

Jagnięcina spod Peki to wyśmienity specjał – pieczone pod kopułą mięso, do którego jednocześnie dorzuca się wszystkie dodatki, warzywa i przyprawy a następnie, aby otrzymać pożądany efekt zasypuje się je żarem. Doskonała jest także przygotowana w ten sposób ośmiornica (hobotnica). Ta metoda przyrządzania sprawia, że mięso jest niezwykle delikatne i wspaniale pachnnie.

Przygotowanie dania spod Peki zajmuje sporo czasu. Nie zawsze można zamówić je od razu. W restauracji warto zrobić to wcześniej i na skosztowanie wybrać się, w co najmniej 4 osoby.

Peka to żeliwna kopuła przypominająca odwrócony „wok” Jest stałym elementem chorwackiej kuchni. Można jej używać na rożne sposoby. Piec w niej mięso, ryby, warzywa a nawet chleb. Pierwotnie była to sama czasza, pod którą wkładało się produkty przeznaczone do pieczenia i zasypywało się żarem. Piec do Peka jest taki jak do murowanego grilla z ceglanym paleniskiem. Na cegłach palono drwa aż powstał żar, usuwano go na bok a rozgrzane cegły omiatano gałązkami oliwnymi. Na tak przygotowane podłoże kładziono mięso albo ryby czy kęs ciasta chlebowego. Nakrywano go Peką i zasypywano żarem. Tak upieczone potrawy miały niepowtarzalny smak i bukiet. Współczesna wersja Peki posiada żeliwny rondel, który zatrzymuje sos powstały podczas pieczenia. Najpopularniejszą potrawą spod Peki w Chorwacji jest jagnięcia. W Dalmacji ze względu na klimat prawie nie występuje trawa, zwierzęta żywią się rosnącymi ziołami, przez co mięso ma niesamowity aromat nawet bez przyprawiania. Dodatkowo zioła w nocy pokrywa słona morska rosa, która w dzień wysycha a pozostawia na roślinach sól. Mięso jest samo w sobie lekko słone.

Herbata

Herbata, jaką znamy, na co dzień – czarna – jest unikatem. Zamiast tradycyjnej w naszym rozumieniu, w Chorwacji pija się herbaty owocowe, parzony rumianek, napary z mięty, lipy oraz dzikiej róży.

Djuveć

Popularnie mówiąc jest to ryż z warzywami. Jest podawany, jako podgrzana mieszanka ryżu, czerwonego sosu, czasami z dodatkiem ajvaru oraz posiekanych wyżyw. Głównie są to papryka, bakłażany, czerwona cebula, koncentrat pomidorowy i inne w zależności do fantazji i humoru kucharza.

Owoce

Wszelkie owoce dojrzewające w południowym słońcu są tak soczyste, że nie da się ich porównać z polskimi. Fantastyczne jest to, że mandarynki, limonki, cytryny, pomarańcze, winogrona, granaty można rwać prosto z drzew. W upalne dni rewelacyjnie zaspokajają pragnienie.

Ajvar

Ajvar jest aromatyczną, bardzo smaczną pastą warzywną, sporządzoną na bazie papryki, z dodatkiem bakłażanów, oleju i przypraw. Jest częstym dodatkiem do wielu potraw, przede wszystkim stosowany, jako produkt gotowy do podania na stół tzn. bez dodatkowego przygotowania, podgrzewania czy gotowania. Aczkolwiek jedną lub dwiema łyżeczkami Ajvaru można uszlachetnić każdy sos, zupę lub inną potrawę. Ajvar występuje w dwóch odmianach ostry (ljuti) i łagodny (blagi). W restauracjach podawany jest w wersji łagodnej.

Paški sir

Paški sir „ser z wyspy Pag”, to ser twardy, wytwarzany z mleka owczego. Orginalny smak, zawdzięcza obmywaniu oliwą z oliwek i posypywaniu popiołem przed poddaniem procesowi dojrzewania. Wspaniały aromat wynika także z faktu, że owce nie żywią się trawą, ale dostają bardzo konkretny pokarm, w skład diety wchodzą przede wszystkim dzikie zioła.

Ćevapćići

Ćevapćići to kiełbaski z mielonego mięsa, mocno przyprawione, pieczone na grillu. To typowo bałkańskie danie, ostatnio stało się bardzo popularne w całej Europie. Cevapcici przyrządza się z mięsa mieszanego, najczęściej baranio-wołowego.

Risotto

Risotto jest dość powszechnym daniem w Chorwacji. Jest wiele rodzajów tej potrawy. W Dalmacji i Istrii wielkim uznaniem cieszy się crni rizoto (czarne risotto), zrobione z mięsa kałamarnicy. Czarny kolor pochodzi z kałamarnicy, który dodaje się do potrawy pod koniec gotowania. Uwaga – brudzi języki J :))

Nioki

Nioki to małe kluseczki. Z wyglądu przypominają polskie kopytka, choć smakują inaczej. Warto spróbować i przekonać się na własnym podniebieniu. Rewelacyjnie smakują z sosami.

Owoce morza

Ryby to jedna ze specjalności wybrzeża. Świeżo złowione - podaje się na ogół z grilla. Najpopularniejsze są barwena, dorada, sola i piotrosz. Jada się również wiele owoców morza, od mule i kalmarów po ostrygi, ośmiornice
i homary.

Scampi - krewetki, podawane są gotowane, grillowane, smażone, otoczone w cieście, w całości lub w krążkach. Dań z krewetek jest wiele i każde zaskakuje czymś nowym.

Mule te niewielkie małże wprost zachwycają delikatnością smaku. Obecnie znakomita większość muli dostępnych na rynku pochodzi z hodowli, która bywa prowadzona w bardzo pomysłowy sposób. Najczęściej omułki hodowane są na linach przymocowanych do unoszących się na powierzchni morza tratw. Dzięki temu łatwo je zlokalizować, a one same mogą wzrastać w naturalnym środowisku. Są podstawą wielu niekiedy prostych, ale wykwintnych dań. Pyszny sos zawsze znika z talerza zjadany z chlebem.

Kalmary - lignje, przygotowywane z ziołami i oliwą mogą wprawić w zachwyt każdego smakosza. Szczególnie uznaniem cieszą się „baby lignje” czyli małe kalmarki.

Wszystkie owoce morza obowiązkowo podawane są z cytryną
i aromatycznymi przyprawami.

Zupy

Każdy obiad rozpoczyna zupa (juha) i to nawet w upalne lato. Są to rosoły, buliony z wołowiny, różne zupy - kremy z grzybów, kalafiora czy szparagów, zupy rybne, warzywne czy krewetkowe.

Paśticada

Jest to duszona wołowina w pikantnym sosie. Mięso jest bardzo delikatne a w sosie wyczuwa się czerwone wino. Mięso marnuje się przez parę godzin lub odstawia na całą noc, aby przeszło przyprawami i oliwą. Skład marynaty jest tajemnicą każdej kuchni. Następnego dnia obsmażone mięso trafia do rondla wraz z pokrojoną cebulą i warzywami. Podczas duszenia mięso podlewane jest czerwonym winem. Dodawane są też przyprawy: liść laurowy, rozmaryn, tymianek, pieprz i sól. Paśticada może być także zrobiona z ryby, choć w restauracjach jest to rzadkością.

Palaćinki

Jest to jeden z najpopularniejszych deserów. Są to naleśniki podawane ze śmietaną, lodami i czekoladą. Na talerzu wyglądają niewinnie, ale są bardzo sycące. W sam raz do dużej białej kawy ze śmietaną (velika biela kava za szlaga)

Alkohole

W Chorwacji jest wiele kawiarenek, knajpek i piwiarni. Najpopularniejsze gatunki piwa to Ożujsko, Karlovaeko. Chorwackie piwo jest zazwyczaj jasne, choć zdarzają się też gatunki ciemnego.

Z mocnych alkoholi pije się rakije, którą produkuje się na bazie całych śliwek węgierek lub z winogron (loza, biała rakija). Rakije wytwarza się też z gruszek, moreli, fig i innych owoców. Chorwaci produkują także nalewki z dodatkiem ziół. Travarica, – bo taką nazwę mają wódki ziołowe - ma wiele posmaków w zależności od kompozycji użytych ziół

Bardzo popularne są wszelkiego rodzaju likiery. Likiery figowy, gruszkowy, wiśniowy, miodowo-migdałowy, rogacz (z owoców drzewa Św. Jana) można kupić na bazarkach lub sklepach. Bardziej klimatyczne są te wytwarzane w przydomowych „bimbrowniach”

Chorwacja to kraj winogron oraz win. Do potraw z drobiu serwowane jest białe, wytrawne wino jak choćby Istarska Malvazija czy Vugava Viska. Są to w dobrym gatunku wina o ciekawej, żółtej barwie i intensywnym zapachu. Dobrze komponują się z rybami i skorupiakami jak małże i ostrygi. Z bardzo znanych gatunków win na wybrzeżu można śmiało polecić Plavac, Dingae, Postup oraz Babic. Do mięs doskonały do jest Plavac, wino o pięknej rubinowej barwie i cierpkim smaku owoców leśnych.

Wiele z chorwackich wina produkowanych jest przez małych producentów, posiadających certyfikat, świadczący o określonym położeniu winnicy i charakterystycznym szczepie lokalnych owoców. Wyśmienite są wina z półwyspu Peljeśac, Istrii, Hvaru.